Gas gebruiken in winterse temperaturen.

[Niels]

Oke, bij deze help ik een topic de wereld in over het gebruik van gas in de winter.
Waarschijnlijk weten de meeste mensen wel dat pure butaan welke in de goedkope blikjes zit zoals de prik blikjes, of de action flessen dat die onder de 0,5 graden niet meer verdampen, dus de fles niet uit komen.
Effectief mag je ze vanaf 5 graden en lager al afschrijven leert de ervaring.
Welke busjes bedoel ik?

[Bron foto1: Kampeermarkt.nl] [Bron foto2: Bever.nl].

In deze flessen zit 9 van de 10 keer butaan, vooral de action variant van het linker model.
Onder de 5 graden dus een no-go! Voor de rest een goede kosten technisch aantrekkelijke oplossing vaak.

Ja, maar hallo, ik wil naar een winter SC, snap dat dan!!!

Oke, oke, rustig, er zijn optie's...
De andere schroef en klem busjes hebben vaak een mengsel van 30% propaan en 60@ butaan.
[edit]De blauwe ventielbusjes van Campingaz vallen hier ook onder[/edit].
[edit]De zogenaamde "Coleman Xtreme" is 40% propaan en 60% butaan "schijnt" en tot -25[/edit].
Is dat zaligmakend? NEE!
Wat er gebeurt is dat de propaan verdampt, en dus verstookt word, weliswaar met een niet zo fantastische vlam, maar je brander werkt, maar de butaan blijft achter in de fles.
Het blijft compleet vloeibaar. Je zou zelfs een goed gekoeld butaan blikje gewoon open kunnen snijden en de butaan er uit kunnen gieten! Waste of monney!

Ja, hallo, maar ik kan het blikje toch verwarmen?
Ja, goed idee, stop het in je jas zak, slaapzak, what ever, en dat werkt!
Je komt je slaapzak uit met je blikje, en stookt een een 700 ml. water warm voor je ochtend koffie en je gevriesdroogde ontbijtje, dat werkt prima, maar voor meer warm stoken over langere tijd loop je weer tegen een probleem aan.
Het gas in het blikje "verdampt" en gat naar de brander.
Natuurkundig is het zo dat verdamping = koeling, dus VERDORIE, dat blikje koelt zichzelf ook nog eens?
JA! Wat een bull-shit he? Maar goed, het is werkelijkheid.

Zijn er oplossingen?
Natuurijk!
We houden het eerst even op de 30% propaan en 60% butaan blikjes.
Je hebt branders die met een slangetje aan je gasflesje verbonden zijn en waarbij je je gasblikje op kop gebruikt. De brander krijgt dus vloeibaar gas voor de kiezen welke het is een buisje verdampt welke door de brander verwarmt word. Even op gang helpen dus als alles koud is.

[Bron video: Kevin Outdoors @ YouTube].
Kijk bij 3:18 min.

Maar zijn er alternatieven? Ik heb gewoon zo'n brandertje die je op het blikje schroeft.

Ja, die zijn er.
Qua butaan is er verschil. Het butaan in de bovenstaande blikjes is "gewone" butaan n-butaan.
Het verdampt niet onder de 0,5 graden (effectief ruk onder de 5 graden).
Er is ook is0-butaan wat verdampt tot -12 graden.
Je hebt blikjes met 30% propaan, 30% iso-butaan, en 40% butaan (n-butaan dus).
Het schijnt dat dit veel beter gaat in de winter, maar ik zie niet waarom de "gewone" butaan daarin wel zou verdampen. (Graag ervaringen hieromtrent gevraagd!!!).

Dan zijn er ook nog blikjes met 20% propaan, en 80% iso-butaan (of in die buurt).
Dit lijkt mij persoonlijk DE oplossing voor in de winter als je er van op aan moet kunnen, en je geen zin hebt om je blikje onder je jas te verwarmen.
Is dat belachelijk duur? Nou, nee, valt wel mee! Op de site van Campz.nl kan je aangeven welk gas mengsel je wilt.
De blikjes van MSR (IsoPro) zijn standaard 30% propaan en 70% iso-butaan, en zijn momenteel in de aanbieding voor €5,99 voor 226 gram.
>>>Link naar MSR IsoPro 226 gram blikje op de site van Campz.nl<<<.
De andere blikjes met het zelfde gewicht gaan voor ongeveer het zelfde geld...
In theorie zit je met die blikjes met een paar graden onder nul wel goed dus, en we zitten in Nederland dus...

Maar hallo, ik heb geen zin in dat dure gas, is er niet een simpele oplossing om het blikje te verwarmen?
Ja! Ik kwam dit p YouTube tegen:

[Bron video: KirzAkoni @ YouTube].
Ik heb het zelf nog niet geprobeerd, maar ik ga dit nog wel maken, en testen.
Dit is natuurlijk voor je eigen verantwoordelijkheid. Het koperen plaatje moet bet blikje niet TE warm maken natuurlijk!

Maar oke, allemaal mooi, maar kan ik geen blikjes krijgen met pure propaan? (propaan verdampt nog bij - ik weet niet hoeveel wat we in Nederland nooit mee zullen maken).
Nou, propaan heeft een veel hogere dampspanning, veel hogere druk. Als we een blikje vullen met pure propaan in de kans groot dat deze uit elkaar knalt, dus in het kader van de veiligheid, nee.

Je kunt natuurlijk wel altijd je reguliere propaan flessen gebruiken! Maar voor in de rugzak heb ik nog niet echt geschikte flessen gevonden.
In Amerika hebben ze wel we kleinere propaan flesjes, maar het eigen gewicht van de fles is dan al veel te zwaar voor in de rugzak. De flessen zijn zo zwaar omdat ze de druk van propaan aan moeten kunnen.
Maar als je niet met de rugzak gaat, dan is een propaan fles een prima optie.
De groene flessen die in caravans gebruikt worden zijn bijvoorbeeld propaan flessen.

Dat is wat ik hier voorlopig even over kwijt wil, aanvullingen, eigen ervaringen, opmerking en vooral JOU kennis is erg welkom!

 

[petroman]

@Niels, mooi verhaal.
Wat ik nog niet gelezen heb is dat je je blikje ook kan/moet isoleren.
Gewoon in de sneeuw zetten daar wordt ie niet echt warm van. wind scherm er omheen, als de brander aan is, helpt ook weer.
Goed passende combinatie van sherm en pan dus.
Misschien hele handel in een grotere pan/blik zetten ? Die warmt op door het koken en verwarmt dan ook het blikje.

 

[Nickx]

Je kan een sleeve maken voor je blik waar je een handenwarmer in doet.... die hebben ze ook bij de action.
Bij -18 werkte dat nog prima bij mij.

 

[Niels]

@Niels, mooi verhaal.
Wat ik nog niet gelezen heb is dat je je blikje ook kan/moet isoleren.
Gewoon in de sneeuw zetten daar wordt ie niet echt warm van. wind scherm er omheen, als de brander aan is, helpt ook weer.
Goed passende combinatie van sherm en pan dus.
Misschien hele handel in een grotere pan/blik zetten ? Die warmt op door het koken en verwarmt dan ook het blikje.

Kijk, dat weet jij dan weer. Klinkt ook logisch natuurlijk.
Maar met isoleren voeg ik natuurlijk geen warmte toe, en het blikje koelt zichzelf als de brander aan is.
Voor tijdelijk als het blikje opgewarmd is zou het prima werken .

Je kan een sleeve maken voor je blik waar je een handenwarmer in doet.... die hebben ze ook bij de action.
Bij -18 werkte dat nog prima bij mij.

Klinkt ook wel handig, al lijkt het me wel kostbaar om dat bij elk gebruik te doen.

 

[petroman]

Maar met isoleren voeg ik natuurlijk geen warmte toe, en het blikje koelt zichzelf als de brander aan is.

Maar je houd de warmte van de brander die naar beneden straald beter/langer vast.

 

[Tanfana]

Je kan een sleeve maken voor je blik waar je een handenwarmer in doet.... die hebben ze ook bij de action.
Bij -18 werkte dat nog prima bij mij.

Klinkt ook wel handig, al lijkt het me wel kostbaar om dat bij elk gebruik te doen.

Die handwarmer worden bij de Action/Xenos/Blokker/Hema verkocht. Ik schat voor ongeveer 1€. Ze zijn meerdere keren te gebruiken. Na gebruik moet je ze een aantal minuten in heet water leggen en ze zijn weer klaar voor gebruik.

 

[Ray]

Mijn ervaring met standaard campinggas prikblikjes is dat het onder de 12 graden al voor problemen kan zorgen. Potje koffie gaat nog net, maar twee liter water aan de kook brengen voor de spaghetti wordt al lastig. Komt idd door de verdamping van het gas, waardoor het blikje afkoelt. Des te kleiner het blikje, des te groter dit effect.

Je kunt een hoop klooien met gas om het toch te laten werken in de winter of idd dure iso-butaan/propaan mengsels gaan stoken, maar ik heb voor de multifuel brander gekozen voor 't gemak.

Voordeel van gasbrandertje is wel het gemak (aansteken klaar) en de goede regelbaarheid van dergelijke branders. Als ik met de auto ben, neem ik graag naast de hoofdbrander een simpele prikblikjes gasbrandertje mee.

Qua gas heb ik zelden wat te mekkeren, ook de B-merken doen het prima, alleen laat nu net het gas van de Action mijn minst populaire merk zijn, dat geeft namelijk bij koelere temperaturen een bak meer problemen dan de betere merken.

 

[Niels]

Jup, als ik gewoon met de auto ga heb ik ook zo'n prikbussenbrander mee, werkt prima, en stookt goedkoop.
Ik heb altijd blikjes van Coleman omdat ik die het voordeligst kan kopen, maar nooit met koude temperaturen getest eigenlijk.
Ik voel op de a.s. winter SC (die nog niet gepland is) een test aankomen .

Multi-feul wil ik ook ng een keer, maar na heel veel twijfelen was me dat nu te duur (voor een goede), en ik ben wel gas fanaat.

 

[Ray]

Jup, als ik gewoon met de auto ga heb ik ook zo'n prikbussenbrander mee, werkt prima, en stookt goedkoop.
Ik heb altijd blikjes van Coleman omdat ik die het voordeligst kan kopen, maar nooit met koude temperaturen getest eigenlijk.
Ik voel op de a.s. winter SC (die nog niet gepland is) een test aankomen .

Multi-feul wil ik ook ng een keer, maar na heel veel twijfelen was me dat nu te duur (voor een goede), en ik ben wel gas fanaat.

Zet zo'n multifuel gewoon op de verlanglijst en je gaat er een keer tegenaan lopen. Misschien iemand die een ander modelletje wil of zoekvraagje uitzetten op Marktplaats, "Whisperlite" en je kunt ze soms voor tussen de 50 en 75 euro oppikken.

Ik snap eigenlijk niet waarom er niet gewoon 100% propaan beschikbaar is voor kamperen. Misschien gaat het slecht in die dunne lichtgewicht blikjes, maar voor normale gasflessen geen probleem. Ik heb twee jaar in een wrak van een stacaravan gewoon met de twee strengste winters van de eeuw en heb m'n CV (luxe!) daar gestookt op campinggas, LPG en pure propaan. Beste werkt propaan, helemaal in de winter.

Bij normale, grote gasflessen heeft LPG en wintergas het grote nadeel dat er veel butaan achter blijft in de tank als het echt koud is. Op een gegeven moment blijf je dus tanks wisselen, of moet je ze leeg laten lopen (sowieso af en toe aan te raden, op de kop met de kraan op, want bij iedere vulling komt wat water mee).

Butaan is goedkoop, wintergas en LPG wat duurder en propaan het duurste per kilogram. Propaan geeft alleen t.o.v. wintergas of LPG al 25% meer calorische waarde, dat compenseert de hogere prijs wat.

 

[Niels]

Ik heb voor thuis wel propaan staan, voor de kachel in de schuur, en voor mij CV ketel als het gasnet uitvalt .

Wat betreft gas verstoken in campingbrandertjes die het blikje rechtop hebben (dus o.b.v. verdamping in de fles) zou het ruk blijven, of in iedergeva aanvullende moeite kosten het goed te laten werken, daar komt het wel op neer .
De handwarmer van de action die "herlaadbaar" is vind ik ook wel een idee.

 

[Marcov]

Na aanleiding van dit stuk ben ik eens gaan kijken wat er in de blikjes zit die ik voor mijn MSR Pocket Rocket heb gekocht.
Het is een propaan-isobutaan mengsel van Primus. Dus dat zou winterse temperaturen aan moeten kunnen.

Nu zit ik ineens te denken, ja dat doe ik soms, wat als ik zo'n blikje eens een paar uur in de vriezer zet. Met de brander er al op, anders beschadig ik misschien de rubbers met opdraaien.
En dan eens ga kijken hoe het geheel brandt.

Vraagje: waarom is dit een slecht plan, of waarom is dit een goed plan?

 

[Jasje]

Leuk experiment.
Dit is een goed plan omdat het jouw huis is en wij wel nieuwsgierig zijn naar de resultaten.
Het zou een slecht plan zijn als we hierdoor een gewaardeerd lid kwijt raken.

 

[petroman]

Goede test, je denkt aan de rubbers. Alleen in de praktijk zal dat aners zij; je dumpt je rugzak, maakt de ondergrond sneeuwvrij, draait je brander op je blikje en... je rubber is kapot.
Of niet, natuurlijk.
Slecht plan ? , niet echt behalve dan dat het niet 1 op1 de realiteit is vwb die rubbers.

Wat zou je hebben aan wel goed gas bij lage temeraturen maar je rubbertjes zijn kapot ?

 

[FKAGB]

Wat zou je hebben aan wel goed gas bij lage temeraturen maar je rubbertjes zijn kapot ?

Idd, lig je lekker warm in je tent heb je alleen maar kapotte rubbertjes bij je

Maar waarom nu juist niet testen door het blikje en de brander los in de vriezer te gooien. Als de boel dan stuk gaat, dan weet je dat je maatregelen moet nemen. Misschien een beetje vaseline op het rubber smeren. Ik zou het zo testen. Wel buiten, ik zou me kunnen voorstellen dat als de boel stijf bevroren is het rubber niet goed meer afdicht en er gas naar de zijkant kan ontsnappen.

Zo wilde ik een paar jaar geleden tijdens een winterkampeer uitje 's ochtends espresso maken met mijn Handpresso. 's nachts was het -18 geweest en ik kreeg dat ding dus niet op druk voordat ik hem had opgewarmd bij het vuur.

 

[Marcov]

Goede test, je denkt aan de rubbers. Alleen in de praktijk zal dat anders zijn. je dumpt je rugzak, maakt de ondergrond sneeuwvrij, draait je brander op je blikje en... je rubber is kapot.
Of niet, natuurlijk.
Slecht plan ? , niet echt behalve dan dat het niet 1 op1 de realiteit is vwb die rubbers.

Wat zou je hebben aan wel goed gas bij lage temeraturen maar je rubbertjes zijn kapot ?

Never leave home without spare rubbers.

Idd, lig je lekker warm in je tent heb je alleen maar kapotte rubbertjes bij je

Maar waarom nu juist niet testen door het blikje en de brander los in de vriezer te gooien. Als de boel dan stuk gaat, dan weet je dat je maatregelen moet nemen. Misschien een beetje vaseline op het rubber smeren. Ik zou het zo testen. Wel buiten, ik zou me kunnen voorstellen dat als de boel stijf bevroren is het rubber niet goed meer afdicht en er gas naar de zijkant kan ontsnappen.

Natuurlijk ga ik dat buiten doen. Daarom stelde ik de vraag ook, voor als ik dingen over het hoofd zou zien.

Ik ga een 230 gram blik gebruiken waar 63 gram uit is. Ook ga ik de brander en het blik apart invriezen. de brander laat ik in het beschermdoosje zitten, ik bewaar en/of vervoer het nooit zonder.
Net als de afdekdop van het gasblik.
Het rubber ga ik, denk ik, met siliconenspray insmeren. Het rubber verwijderen zonder te beschadigen is klein, lijkt me.
Dus dan maar met een wattenstaafje aan de gang.

Edit: Om eerlijk te zijn ben ik niet zo'n grote fan van het invetten en smeren van O ringen.
Het risico dat er vuil aan blijft plakken wordt aanzienlijk groter, en je kunt het ook niet makkelijk meer wegblazen.

 

[petroman]

Rubber wordt gewoon harder door de lage temperatuur. Daar ga je met vaseline of siliconenspray weinig aan veranderen. Ook evt. bros worden ga je niet voorkomen. wel waarschijnlijk vastvriezen.
Veel hardheidstesten gedaan bij -20 C.
Ook doorbuiging bij lage temperatuur.

 

[Niels]

Na aanleiding van dit stuk ben ik eens gaan kijken wat er in de blikjes zit die ik voor mijn MSR Pocket Rocket heb gekocht.
Het is een propaan-isobutaan mengsel van Primus. Dus dat zou winterse temperaturen aan moeten kunnen.

Nu zit ik ineens te denken, ja dat doe ik soms, wat als ik zo'n blikje eens een paar uur in de vriezer zet. Met de brander er al op, anders beschadig ik misschien de rubbers met opdraaien.
En dan eens ga kijken hoe het geheel brandt.

Vraagje: waarom is dit een slecht plan, of waarom is dit een goed plan?

Waarom slecht plan: Geen aanwijsbare reden.
Waarom goed plan: Omdat we hier allemaal het resultaat willen weten.

Ik ben wel bang dat je je test moet uitoeren IN de vriezer.
Zodra het er uit komt begint het verdampen al haast weer (vermoed ik).
Als jou test niet lukt... Ik heb een oom met vriescellen tot -30.

Edit: Om eerlijk te zijn ben ik niet zo'n grote fan van het invetten en smeren van O ringen.
Het risico dat er vuil aan blijft plakken wordt aanzienlijk groter, en je kunt het ook niet makkelijk meer wegblazen.

Oh, ik wel! Invetten met siliconenvet (kranenvet), in ieder geval mag het geen zuur bevatten.
Ik snap je overigens wel w.b. het vuil.




Is de test al uitgevoerd? Ik ben razend benieuwd naar het resultaat .

 

[Marcov]

Ik heb net de test gedaan. Ik ben niet ontevreden met het resultaat.
Deelnemers: 2 x MSR pocket Rocket. 1 was 17,5 graden en de andere -24,5 graden
2 x Primus gastankjes met een propaan-iso butaan mengsel. 1 tank was 17,5 graden en de andere was -19,6 graden.

Direct uit de vriezer, links de warme en rechts de koude. De koude brandt iets minder, maar nog ruim voldoende.

Nadat ze een minuutje gebrand hebben zie ja al bijna geen verschil meer.

De temperatuur is nog steeds laag, gemeten aan de bovenkant. Waar dus geen vloeistof zit, en de temperatuur van het blikje iets hoger ligt.

Zo zien ze eruit met licht aan.

Conclusie: Als je in de koude wilt koken, kun je gerust in een speciaal blikje investeren.
Ik heb de brander er koud opgeschroefd, zonder de O ring te smeren.
Wel had ik een dopje op het gastankje en de brander in het originele doosje, dit om de schroefdraad schoon te houden.

De omgevingstemperatuur was 17,5 graden, dit geeft waarschijnlijk een iets vertekend beeld.
Daarom ga ik de test van de winter een keer over doen. Als ik het niet vergeet. En als het vriest natuurlijk.

Als ik dingen vergeten ben of verkeerd gedaan heb, laat me dat maar weten.

Ohja, de flat staat nog.

 

[Richard434]

Ik heb net de test gedaan.

Ohja, de flat staat nog.

Gelukkig!

Maar zonder gekheid, mooie review.
"We" zullen je wel helpen herinneren van de winter...

 

[Niels]

@Marcov , thanks, hier hebben we wat aan! Weet jij wat het gasmengsel in in deze blikjes?

Ik heb zojuist ook een test gedaan met een hervuld blikje Campingaz met 100% butaan (n-butaan), en die deed in bevroren toestand niks.
Ik heb ook een origineel Campingaz busje geprobeerd met 30% propaan en 70% butaan (n-butaan), deze deed ook niks, na een tijdje pas kwam niet langzaam op gang (propaan), en na nog een tijd ging die voluit.