Review 2 van @martin
Ik ben de laatste die de stove mag onderwerpen aan een praktijktest en hoewel ik geen idee heb wat mijn voorgangers hebben getest wil ik het origineel houden. Vandaar dat ik het in “dagboekstijl” ga schrijven zodat het flink langdradig kan worden.
Als je een hele korte aandachtsboog hebt, kan je uiteraard ook gelijk door scrollen naar de conclusie onderaan. Ik ga niet de meest voor de hand liggende zaken zoals kipfilet of zalm proberen te bereiden aangezien dit altijd zal lukken met een warmtebron die boven de 100 graden uit zal komen. Ik ben meer benieuwd naar de grenszaken die lastig zullen zijn, vandaar dat ik op sommige momenten wat vreemde keuzes maak.
22-augustus-2016
De stove is via een kleine omweg via Flos bij mij terecht gekomen.
Omdat ik van nature ongeduldig ben kon ik het niet laten om het product gelijk te testen, ondanks dat het al 17:30 was. Het product was keurig ingepakt en het zag er heel schoon uit (vermoedelijk hebben mijn voorgangers het product met respect behandeld, en/of goed schoongemaakt). Het enige probleem was dat ik het handvat niet kon vinden in de doos.
Net op het moment dat ik een bericht aan Flos wilde sturen, ontdekte ik de locatie waar het handvat verstopt zat.
Kernthermometer
Ik werk graag met exacte gegevens en heb een nuttige toepassing gevonden voor mijn reeds aangeschafte kernthermometer.
Zo kan ik exact meten tot welke temperatuur de stove kan verwarmen.
Vandaag (maandag) was het nog redelijk zonnig, maar om 17:30 staat de zon erg laag, en zal je heel snel schaduw krijgen.
Ondanks dit heb ik de stove opgesteld en de kernthermometer in een krielaardappel geprikt.
Na ongeveer 45 minuten is de temperatuur opgelopen tot 72 graden, en hoewel je met deze temperatuur vrijwel onmogelijk zal kunnen koken, viel me de temperatuur nog reuze mee.
Volgens de handleiding zou de temperatuur kunnen oplopen tot 700 Fahrenheit, oftewel 370 graden Celsius. Ik ben benieuwd welke temperatuur ik zal kunnen halen op het warmst van de dag.
Toen ik rond 19:30 de stove wilde opruimen zag ik echter tot mijn verbazing dat de temperatuur is opgelopen tot 100 graden.
(gelijk maar even een doekje over die thermometer gehaald)
Voor de duidelijkheid, ik sta hier vol in de zon, en maak nu een foto van de opstelling.
(dus de schaduw produceer ik zelf)
En dat die 100 graden geen toeval is, daar kom ik pas veel later achter.
De temperatuur is teruggelopen tot 98 graden omdat ik heel even de buis heb opengemaakt.
Om 20:15 ga ik het apparaat opruimen, en zie dat de temperatuur (ondanks dat het apparaat nu volledig in de schaduw staat) nog steeds 95 graden aangeeft.
Als ik de buis openmaak zie ik een flinke hoeveelheid stoom van de aardappelen afkomen en verbrand ik letterlijk mijn vingers op het moment dat ik de pen uit de aardappel wil halen.
Tot mijn verbazing zijn de (kriel)aardappelen perfect gekookt, en ze smaken ook nog eens heel lekker. (ik proef een vleugje oliebol, ik heb zelf niks gebuikt van olie/peper/zout, ik gok dat een van mijn voorgangers ovenfriet of oliebol heeft opgewarmd)
Resumerend voor de eerste dag.
Het is dus echt mogelijk om op een zonnige dag (kriel)aardappelen gaar te koken als je om 17:30 start, en om 20:15 wilt gaan eten (dat had ik echt nooit verwacht).
De handleiding.
Ik moet eerlijk bekennen dat ik altijd de handleiding in een hoek gooi en vervolgens zelf aan de slag ga.
In dit geval ga ik (na mijn zoektocht naar het handvat) toch maar braaf de handleiding doornemen omdat ik het product in bruikleen heb. In de handleiding kom in onderstaande tabel tegen.
Het lijkt me allemaal redelijk logisch qua verhouding van het type voedsel. De verhouding tussen bereidingstijd versus kooktemperatuur (zonnesterkte) vind ik een stuk minder logisch, maar dat zal te maken hebben met mijn eigenwijze persoonlijkheid en het gebrek aan praktijkervaring met dit product.
Om hoe laat is de zon het sterkst?
Met mijn zonnepanelen op het dak moet deze vraag eenvoudig te beantwoorden zijn, dus ik kijk naar de grafiek van een zonnige dag en zie:
Dus dat is rond 12:30.
Op dit moment heb ik nog geen idee wat de maximale temperatuur zal worden in de gosunstove, maar toen ik ooit met een snelkookpan aan het experimenteren ben geweest is mij duidelijk geworden dat de temperatuur versus bereidingstijd een niet lineair gegeven is. Om dit wat verder te verduidelijken misbruik ik het voorbeeld van “het koken van een ei” wat zelfs nog iets complexer is door het verschil van eiwit en eigeel, maar het geeft een interessante uiteenzetting over het effect van warmte in relatie met de bereidingstijd.
Het koken van een ei.
Een ei bestaat (globaal) uit het component eiwit en eigeel. Het eiwit bestaat weer uit verschillende soorten waarvan de ene soort rond de 60 graden stolt, en de andere rond de 65 graden. (vandaar dat je soms een soort blubber-ei heb als je hem niet goed kookt)
Het eigeel stolt rond de 68 graden. Omdat het eigeel in het centrum van het ei zit krijg je alsnog een redelijk gelijkmatig gestold ei als je zou verwarmen op de minimale stoltemperatuur van het eiwit. Stel dat je een ei zou koken op 70 graden dan krijg je wel te maken met een aanzienlijk langere bereidingstijd. De bereidingstijd van een hardgekookt ei op 70 graden zal rond de 100 minuten bedragen. Stel dat je een ei zou koken op 100 graden, dan zal je al binnen 8 minuten een hardgekookt ei hebben. Wat ik met dit verhaal probeer duidelijk te maken is dat het bereiden van voedsel onder de 100 graden vrijwel onmogelijk is. Verder dan het opwarmen van een maaltijd zal je niet komen. Voor de mensen die nog enige onderbouwing willen van bovenstaand verhaal zie:
http://www.kennislink.nl/publicaties/moleculaire-gastronomie
Hoe werkt de gosun stove.
Als je de werking begrijpt van een zonneboiler (met vacuümbuis), dan begrijp je hoe de gosunstove werkt. Een vacuümbuis ziet er zo uit
Het is geen geheim dat de gosunstove gebaseerd is op bovenstaande techniek.
Sterker nog, je kan dit teruglezen op de website van dit product.
Ik ben erg benieuwd naar mijn praktijkervaringen van de komende dagen.
23-augustus
Vandaag was het donker toen ik thuis kwam van het werk, dus geen test
24-augustus
Vandaag zou het een tropische dag worden dus heb ik het ding maar meegenomen naar het werk.
Ik heb het gestart om 11:45 met 2 maiskolven en wat krielaardappelen.
Na 15 minuten op 68 graden, terwijl het nu vele malen zonniger is dan mijn eerste test van 30 minuten op 92 graden.
Na 60 minuten geeft mijn thermometer een “high” en gaat dus niet over de 200 graden.
Dus nu is het lastig gokken wat de werkelijke temperatuur is.
Het idee van zilverpapier is om te voorkomen dat ik bij een zwartgeblakerde maïskolf in ieder geval iets eenvoudiger de cooker zal kunnen schoonmaken.
Na 35 minuten heb ik het maïs en de aardappeltjes er uit gehaald en het is overduidelijk dat de aardappeltjes niet gaar zijn. Omdat ik nog een flinke hoeveelheid krielaardappeltjes heb, en ik nu met rouwe en half gekookte aardappelen zit, wikkel ik een nieuwe hoeveelheid rauwe aardappelen als 1 grootte worst in aluminiumfolie met wat kruiden en besprenkel ik ze met olijfolie. Hierna nog een laag of 3 aluminiumfolie aangebracht met het idee dat hierdoor de olijfolie niet zal verbranden op de houder.
Na ruim 90 minuten de aardappelen er uit, de maïskolven zijn nog steeds warm (zitten nog in de folie), en hoewel het er niet foodporn waardig uitziet, ziet het er redelijk uit.
Hoe smaakt het?
Prima, maar ik vraag me af of het niet wat krokanter kan.
Dus ik plaats de halfgekookte aardappelen een 2e keer voor ruim 2 uur in de stove en dan hebben we:
Het is alsnog niet krokant, maar het is nu wel meer een soort van “gepofte aardappel”
Met gebrek aan tijd, en wat geïrriteerder blikken van mijn collega's, neem ik de maïs maar mee naar huis, en hoewel de mais uiteraard thuis afgekoeld is, is deze perfect beetgaar
Ik denk dat 30 minuten dus te kort is, en dat ik door het “nagaren” het alsnog goed gaar heb gekregen. Resumerend zal je 45 tot 60 minuten moeten aanhouden als je het niet kan laten nagaren in de folie.
26 augustus, start 11:00 half bewolkt
Het is nog steeds een warme dag, maar het is nu half bewolkt.
Na 30 minuten is de temperatuur rond de 55 graden, maar toen kwam de zon, en binnen 5 minuten was het 80 graden (zo te zien zal maandag een prima dag worden om de stove te testen met slecht weer). Weinig inspiratie, dus ik ga vandaag voor het eenvoudig opwarmen van enkele saucijzenbroodje. Het past er net in.
En deze keer heb ik de stove wel voorverwarmd (ondanks dat het volgens de handleiding niet zou mogen).
Na 45 minuten keurig warm, maar dat was ook niet echt een verrassing te noemen.
En wederom mis ik het krokante, wat je in een oven op 180 graden wel zou bereiken. Dit zal te maken hebben met het gegeven dat het meer een “kook” dan een “bak” effect is, en door het vocht in het voedsel ben je meer aan het stomen, dan aan het bakken.
29-augustus.
Vandaag eens kijken hoe snel de buis afkoelt.
Als ik bij half bewolkt weer de temperatuur binnen 40 minuten zie oplopen naar 170 graden begrijp ik steeds minder welke factoren van invloed zijn op de temperatuur.
Ik neem aan dat het toch echt de zon is die de bepalende factor is, maar waarom heb ik nu 170 graden op 40 minuten, terwijl ik bij vorige tests een stuk lager uitkwam met aanzienlijk meer zon? De enige verklaring die ik kan vinden zit in het afkoelend effect van het voedsel wat je in de tube plaatst (of zou het zo zijn dat het vocht in het voedsel een stoomeffect geeft wat tijdelijk een afkoelend effect geeft?).
In ieder geval heb ik de buis verplaatst naar binnen, en na 40 minuten is de temperatuur nog steeds 113 graden.
Om deze test wat zinniger te maken zal ik hem moeten herhalen met inhoud, en dan kijken wat het effect is van de temperatuurafname.
31-augustus
Het ontbreekt me nog steeds aan inspiratie, dus laten we eens kijken wat ovenfriet zal doen in de stove.
Omdat je ovenfriet niet teveel moet samenpersen doe ik een bescheiden portie van 200 gram in de stove.
Vandaag is het flink zonnig, en ik start om 11:00
Na 45 minuten is de temperatuur nog maar 40 graden, dus wordt het me nu duidelijk dat de bevroren frieten een enorme impact hebben op de temperatuurontwikkeling in de stove.
Na 60 minuten zit ik op 70 graden, en friet hoor je op 180 graden te bereiden, dus mijn geplande lunch met friet om 12:00 zie ik in het water vallen. Rond 13:00 is de temperatuur opgelopen naar 130 graden. Om 14:45 ga ik toch maar een poging ondernemen om ze uit de stove te halen en ze zien er zo uit.
Dus dat lijkt nog redelijk. Echter zijn ze compleet oneetbaar. Nu had ik uiteraard geen knapperige frieten verwacht, maar ik had nooit gedacht dat iets zo oneetbaar kon zijn als deze frieten. Ze zijn zo taai dat ik het niet kan omschrijven. Ik denk dat de porseleinen schaal waar ze in zitten nog beter smaakt dan de frieten. Vermoedelijk zal dit te maken hebben met kunstgrepen die McCain toepast om de frieten in een oven alsnog krokant te krijgen. In ieder geval is het voor mij 100% duidelijk dat dit soort zaken niet in aanmerking komen voor de cooker. (het zal ook niet voor niks een cooker heten, anders had het wel een solar backer genoemd)
Maar toch laat het me niet los dat ik nog steeds niet goed duidelijk heb wat de temperatuurontwikkeling in de buis beïnvloed. Blijkbaar heeft de zonnesterkte een mindere impact dan het volume/temperatuur van het voedsel in de buis.
Ik ga nadenken of ik hier door een andere test meer duidelijkheid over kan verkrijgen
2-september
Weer een dag later dan gepland wil ik deze keer weten wat het effect zou zijn van het koken van eieren. Door ze te nummeren en ze per interval uit de buis te halen zou ik hier hopelijk iets meer over te weten kunnen komen.
Het idee is om na een temperatuur van meer dan 75 graden per 5 minuten te gaan timen. Na 30 minuten is de temperatuur 60 graden dan gaat het (te?) snel, want op 35 minuten zit ik op 100 graden en gaat de stopwatch aan met een interval van 5 minuten.
35 minuten nr 1, 40 minuten nr 2, 45 minuten nr 3, 50 minuten nr 4, en na 55 minuten zit ik bij nr 5
Dus die laatste interval heb ik overgeslagen, en nr6 ziet er eigenlijk al te hardgekookt uit. Tevens de opmerking dat ik na 40 minuten de temperatuur zie oplopen tot 130 graden, en dit lijkt me onwenselijk dus draai ik de cooker een kwartslag zodat hij op de meest ongunstigste positie staat op de zon.
Omdat een ei nog flink kan “naharden” is het zaak om zo snel mogelijk de eieren te openen, en gelukkig is er een vrijwilliger op het werk die ook wel zin heeft in een gekookt ei.
Ik begin met nr1 en tot mijn teleurstelling is deze al hardgekookt.
Nr 2 is echter minder hard, en dan te bedenken dat deze toch echt 5 minuten langer in de tube heeft gezeten.
De verklaring kan niet te maken hebben met een afwijkende ei grootte, dus kan ik niks anders concluderen dat de warmte aan het begin van de tube hoger is.
Nr 5 is echt te hard gekookt, en dat lijkt me ook wel logisch als je het stukje theorie van “het koken van een ei” er op na leest. Ik heb ondertussen 3 eieren genuttigd, mijn collega 2. Nr 6 is voor de vuilnisbak.
Hoewel ik de cooker tijdens dit experiment na 45 minuten op de meest slechte positie op de zon heb gezet is de temperatuur boven de 100 graden uitgekomen. Ik moet eens goed nadenken hoe ik de temperatuur wat beter kan regelen, en ik ben er nog niet helemaal uit hoe ik met de flinke afwijkingen (in temperatuur) zit die ik nu tussentijds heb behaald. Het is nu vrijdag, en tijdens het weekend helaas geen tijd om verder te experimenteren. Ik heb dus nog alleen de maandag over om voordat mijn 2 weken om zijn.
5-september.
Het is maandag, en het is de laatste dag om nog iets te proberen. Na mijn diverse kladnotities nogmaals te hebben doorgenomen denk ik dat ik er achter ben waarom de temperatuurontwikkeling zoveel heeft afgeweken bij de diverse bereidingen.
Het moet naar mijn idee te maken hebben met het simpele gegeven dat water (onder normale druk) nooit warmer dan 100 graden kan worden, en aangezien het meeste voedsel flink wat vocht bevat, verklaart dat ook gelijk mijn “perfecte” 100 graden die ik bij mijn eerste test heb gemeten. En hoe langer ik er over nadenk, hoe meer ik ervan overtuigd raak dat dit de verklaring moet zijn. Vandaar dat ik op 29 augustus veel meer warmteontwikkeling had dan bij de andere tests.
Omdat ik wederom niet veel tijd heb ga ik nogmaals aan de slag met het koken van eieren, met dit verschil dat ik nu bewust een laagje water in de buis (handvat) giet.
Ik ben te lui om ze te nummeren, en het verwarmen van de buis gaat nu inderdaad stukken trager ondanks een zeer zonnige dag. Na 30 minuten is het nog maar 50 graden, na 55 minuten zit ik eindelijk op de perfecte 100 graden, na exact 60 minuten haal ik de stove binnen, en haal ze uit de stove om te voorkomen dat ze te lang zullen nagaren.
De eieren zijn in ieder geval wederom hard gekookt, maar ze zijn dus niet meer “groen” gekookt zoals nr 5 en 6 uit de vorige test.
Tot mijn spijt was dit mijn laatste test, en hoewel ik de laatste ben, wil ik me houden aan de regel dat ik 14 dagen mag testen. Het wordt tijd om een conclusie te trekken, maar dat is nog een hele kluif.
Verbeterpunten:
Een ingebouwde analoge kernthermometer in het handvat zou een stuk handiger zijn dan het gerommel met mijn thermometer. (ze zouden het als optie kunnen aanbieden?)
Voor de rest kan ik weinig punten verzinnen.
Conclusie.
Ik ben zonder meer positief verrast over dit product. Het resultaat van de gekookte aardappeltjes op een laat tijdstip was voor mij het moment dat ik mijn vooringenomen sceptische houding moest aanpassen en de grens ging opzoeken waar het product niet goed in zal zijn.
Het is overduidelijk dat alles wat geschikt is om de stomen/koken prima te bereiden zal zijn. Uiteraard zit je met het overduidelijke gegeven dat je op een bewolkte regenachtige dag geen gebruik zult kunnen maken van dit product.
Het is voor mij ook overduidelijk dat we ons moeten beperken tot koken, en niet in de verleiding moeten komen tot het bakken. Met bakken bedoel ik niet het bakken van brood of taart, want dat zal geen probleem zijn, maar bedoel ik zaken bereiden die je normaal gezien knapperig wil opbakken zoals loempia/kroket/bladerdeeg broodje/friet etc.
Nadelen:
- Je moet zon hebben (af en toe een wolk voor de zon is geen probleem)
- Je zal heel goed moeten plannen.
- Het kost even tijd voordat je wat handigheid krijgt over de bereidingstijd.
- Je bent beperkt wat er in de buis past. (een kip zal niet passen)
Voordelen:
- Het verbruikt geen brandstof.
- Het product is relatief licht in gewicht
- Het product is zeer degelijk, ziet er stevig uit, je kan het zelfs op je rugtas bevestigen.
- Je kan het gebruiken als blikvanger tijdens een barbecue voor de slowfood zaken.
En wat ik het grootste voordeel vind is dat je zonder risico voor 1 uur kan weglopen van het apparaat zonder dat je jezelf zorgen moet maken. Dus stel dat je om 11:00 4 maiskolven in de cooker plaats, dan kan je zonder risico om 12:00 terugkomen zonder dat je een zwartgeblakerde maiskolf zult aantreffen (wat op een houtvuur vermoedelijk minder geslaagd zal zijn)
Maar zou je het aanschaffen?
Dit vind ik een lastige vraag. Voor mijn test zou ik dit voor de volle 100% beantwoorden met een nee. Nu twijfel ik omdat het product best wel een verrassende aanvulling kan zijn met mijn kookhobby. Als je een aardappel op deze manier bereid, of een stuk maïs, dan smaakt deze zo veel lekkerder dan een aardappel/maïs waar zowat alle smaken verdwijnen tijdens het afgieten van het kookvocht. (Vandaar dat ik een liefhebber ben van stomen). En vanuit prepperspectief is het natuurlijk wel gaaf om zonder vuur of andere energiebron zoals petroleum/kolen/hout/gas een maaltijd te kunnen bereiden.
Omdat het product redelijk duur is, zweeft het tussen een “overbodige luxe” en “kan toch wel van pas komen”. Na wat oefenen kan je dit prima inzetten als extra kookhulp voor bijvoorbeeld koken van aardappelen (zodat je ze hierna de volgende dag kan bakken) of het stomen van groente/vlees/vis. De kans dat je dit gaat gebruiken is aanzienlijk groter dan een aangeschaft waterfilter wat vermoedelijk nog ergens in de originele verpakking in een kast opgeborgen zal zijn.
Achteraf had ik graag popcorn willen proberen te maken, of rijst te koken of brood te bakken, of pasta, of noedels, of… Het is maar goed dat ik niet langer dan 2 weken heb mogen testen.
